Internationaal
Migratiepolitiek of beleid is geen Nederlands of Europees verschijnsel. De meeste landen hebben er mee te maken. Dat niet overal een minister of staatssecretaris het dossier onder zijn/haar hoede heeft is een feit. Soms komt dat omdat niet alle landen op die manier de aandacht op het onderwerp willen vestigen. Er zijn ook gevallen waarbij de focus ligt op een verstandige omgang met emigratie in plaats van met immigratie. De verhouding met buurlanden of favoriete emigratie bestemmingen speelt ook een rol. Het beleid, ook al heeft dat niet altijd die naam, is een internationaal verschijnsel met verschillende invullingen.
EU
Binnen de EU lijkt migratiebeleid een hete aardappel en strijdpunt te gelijk. Brussel en de lidstaten weten dat de economische zone hoog op de agenda staat van veel immigranten. Tegelijk sluit niemand de ogen voor het grootschalig misbruiken van de regels en bewuste ondermijning van de EU over de as van het aanzwengelen van immigratiestromen.
Het vinden van een balans is moeilijk. De politiek moet nationaal en Europees daadkracht laten zien. Waar dat toe heeft geleid is een wirwar van regels.
Duitsland
De German Council on Foreign Relations (DGAP) heeft eind mei voor de Duitse lezers eens uiteengezet hoe complex de regels inmiddels zijn. De EU regels worden immers ook in Duitsland toegepast. In een langer artikel over maatregelen om mensen te weerhouden het land te betreden of te bewegen het land te verlaten staat om te beginnen een opsomming van de termen die hiervoor gelden en die een juridische lading hebben.
- Rückkehr
- Rückkehrpolitik
- Freiwillige / geförderte Rückkehr
- Unfreiwillige Rückkehr / Abschiebung
- Rückführung
- Zurückweisung
- Zurückschiebung
- Selbständige / eigenständige Ausreise
- Dublin-Überstellung
- Ausweisung
- Ausreisepflicht
- Duldung
Het is hier niet de bedoeling de termen te vertalen of uit te leggen. Het gaat er alleen om om te laten zien dat er twaalf begrippen gehanteerd worden. Op een enkele uitzondering na (“Duldung”) is direct duidelijk dat gelijkende termen voorkomen. Dat impliceert direct dat de details, de juridische betekenis moet verschillen. Dit heeft alles te maken met de regels die er zijn en die door fijnmazigheid moeten voorkomen dat onzekerheid bestaat of misbruik mogelijk wordt. Het spreekt ook voor zich dat de meningen verschillen over de vraag of fijnmazigheid een oplossing is of vooral de complexiteit doet toenemen.
Overzicht
De cijfers en landen zullen verbazen. Niemand in Nederland (en waarschijnlijk zelfs in Duitsland) kan er zich iets bij voorstellen dat in Sachsen Anhalt 1.000 burgers uit India verblijven die te kennen is gegeven dat ze het land moeten verlaten. 5.000 Nigerianen in Beieren hebben het zelfde te horen gekregen en 3.500 Gambianen in Baden Wuertemberg hebben ook een probleem.
Dat er groepen Russen en Oekraïners zijn die illegaal in het land verblijven en geen kans maken op enige vorm van gedogen of acceptatie zal minder vreemd overkomen. Hetzelfde geldt voor mensen uit Afghanistan en Irak, want ook in Nederland is het niet langer vanzelfsprekend dat zijn kunnen blijven.
Complexe deals
DGAP gebruikt het overzicht om iets heel simpels te illustreren. De niet welkome burgers uit een groot aantal verschillende landen moet terug. Dat is niet een kwestie van bus of vliegtuig vullen en wegsturen. Elk van die landen moet de burgers een de eigen landsgrens opvangen en dus willen ontvangen. Met elk van de landen moet daar een deal voor gesloten worden. Dat voor elkaar krijgen is tijdrovend en complex. Dat bepaalt in grote mate het “succes” van migratiebeleid waarbij het terugsturen een belangrijke peiler is.