Twee problemen
Strikt genomen spelen er twee totaal verschillende problemen. Er is een boekhoud probleem bij een aantal Chinese bedrijven, waardoor fraude niet of te laat is gesignaleerd. Het andere punt waar de Amerikanen een probleem van maken gaat over de eigendomsverhoudingen. De combinatie van de twee is ook heel goed mogelijk.
Fraude
De misstanden, lees fraude, bij bepaalde Chinese bedrijven werd al langer vermoed. Pas sinds dit voorjaar is er bewijs voor gevonden. Het heeft er toe geleid dat – met de kennis van nu – de beursnoteringen van in ieder geval Luckin Coffee, videodienst iQIYI en onderwijs bedrijf Tal waarschijnlijk nooit tot stand hadden mogen komen. Elk van de drie heeft immers beleggers en beurs instanties bewust valse cijfers en rapportages verstrekt. Op basis daarvan is een eerste aandeelprijs tot stand gekomen die niet op de feiten is gebaseerd.
In een deel van de pers wordt de gehanteerde methodiek beschreven als een variatie op pump & dump. Daar is veel voor te zeggen. Grote verschil is wel dat de meeste recente P&D cases verwijzen naar secundaire beurzen. Luckin Coffee, iQIYI en Tal hebben daarmee een reguliere NASDAQ notering gerealiseerd.
Sancties
Van de drie bedrijven is op dit moment weinig meer over. NASDAQ heeft het aandeel van Starbucks kloon Luckin Coffee na de eerste berichten geschorst. De koers kelderde met ruim 80%. Per eind april is de notering ook tijdelijk geschorst. Dat het bedrijf vanuit de VRC laat weten dat de CEO en COO zijn ontslagen zal weinig verschil uitmaken. Beleggers waren in ieder geval niet onder de indruk. Toen op 21 mei de handel in het aandeel werd hervat leverde dat nog eens een koersverlies van 32% op.
Koppen zijn er ook gerold bij de andere frauduleuze bedrijven. De kans dat beleggers nu nog de vingers kunnen (!) branden aan dit soort fondsen is een stuk kleiner geworden. Er zijn genoeg indicaties en verwijzingen om prospects af te schrikken. Daarnaast wordt nu ook geschermd met de eerste rechtszaken tegen de eigenaren, adviseurs en banken die bij de IPO’s betrokken waren. Omdat de fraude inmiddels is toegegeven door de drie bedrijven is het voor de klagers bijna als scoren voor open doel.
Daarmee is de kous nog niet af. In principes kunnen nog disciplinaire sancties volgen tegen de begeleidende partijen.
Staatsbedrijf of niet
Zoals gezegd is er nu ook een tweede probleem voor bedrijven met de roots in de VRC. Vorige week heeft de Amerikaanse senaat een wet aangenomen die van elk beursgenoteerd bedrijf verplicht aan te tonen dat “they are not owned or controlled by a foreign government.”
Dit lijkt op het eerste gezicht niets te maken te hebben met de eerder genoemde fraudes. De eis zal echter alleen worden gesteld als drie opvolgende jaren geen stukken worden overlegd die voldoen aan de Amerikaanse eisen.
De wet is dus een niet te onderschatten stok achter de deur. Elk Chinees bedrijf met een foute boekhouding, falende auditors en accountants komt hierdoor dubbel in de problemen. Elk van de twee hoofdtekortkomingen, de boekhouding en het niet kunnen aantonen dat de overheid geen aandeelhouder is (!), leidt namelijk tot verbod in de handel van het aandeel.
In reactie op de aanname van de wet op maandag 20 mei hebben alle Chinese aandelen op de Amerikaanse beurzen een verlies geïncasseerd. De schade bleef in de regel beperkt tot een paar procentpunten, maar het signaal is duidelijk. Voor fondsbeheerders wordt het wel erg lastig aandelen met een link naar de VRC te adviseren of in de portefeuille te nemen.
Onder vuur
De Chinese aandelen liggen door de handelsoorlog, door het Corona virus, door de fraude en wetgeving letterlijk van alle kanten onder vuur.